*1 XII 1945 Bruśnik k. Tarnowa – †31 I 2021 Ottawa, Ontario, Kanada
Z głębokim smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 31 stycznia 2021 zmarł nagle w Ottawie, w wieku 75 lat Aleksander Adam Kania, nasz kolega i członek dawnego Oddziału Ottawskiego, Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie, znany działacz Solidarności Świętokrzyskiej. Aleksander Kania był absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie (1964), Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (1975) oraz Western University w London, Ontario w Kanadzie (1987).
Aleksander był od wczesnej młodości, niezwykle zdolnym i utalentowanym człowiekiem. W latach licealnych, w Nowodworku, był członkiem Koła Literackiego – Towarzystwa Filomatów, założonego przez znanego polonistę, dr Jana Majdę. Wspólnie z wybranym gronem Koła, złożył przysięgę filomacką trzymając rękę na sarkofagu Adama Mickiewicza, w podziemiach katedry na Wawelu. Z tego czasu pochodzą Jego pierwsze utwory literackie, w tym tłumaczenia z jęz. angielskiego. Po próbie pierwszych studiów w dziedzinie teologii, rozpoczął studia w dziedzinie matematyki, na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1971-1975 Olek uczestniczył w spotkaniach w Duszpasterstwie Akademickim ,,Beczka”, w kościele św. Trójcy OO. Dominikanów w Krakowie. Po ukończeniu studiów z powodu braku możliwości zatrzymania się w Krakowie, wyjechał wraz ze swoją żoną Jolantą, absolwentką slawistyki UJ, do Kielc. Oboje otrzymali tam prace asystentów: Olek w Instytucie Mechaniki Stosowanej, Wydziału Mechanicznego Politechniki Świętokrzyskiej, a Jolanta w oddziale Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Naukowych im. Władysława Spasowskiego w Kielcach.
Zabójstwo studenta Stanisława Pyjasa 7 maja 1977 w Krakowie, przypuszczalnie przez SB, wywołały masowe demonstracje studentów i powołanie Studenckiego Komitetu Solidarności (związanego z Komitetem Samoobrony Społecznej KSS – KOR). Kaniowie byli blisko związani z grupą, która powołała SKS w Krakowie. Kontakty te były dla nich inspiracją dla dalszej działalności w Kielcach, gdzie zawiązali klub dyskusyjny. Wkrótce zostali objęci inwigilacją przez SB. Aleksander Kania z powodu swojej działalności opozycyjnej był wielokrotnie przesłuchiwany i grożono mu wyrzuceniem z pracy na uczelni. Od 1977 był kolporterem wydawnictw niezależnych m.in. ,, Robotnika” i ,,Sygnału”. Był też uczestnikiem spotkań organizowanych w Krakowie przez SKS i Towarzystwo Kursów Naukowych (TKN).
Od listopada 1980 był członkiem NSZZ ,,Solidarność” na Politechnice Świętokrzyskiej, gdzie należał do jej Komitetu Założycielskiego, a następnie był przewodniczącym KZ ,,Solidarności” na Politechniki Świętokrzyskiej. W pierwszej połowie 1981 wszedł do prezydium Zarządu Regionu Świętokrzyskiego. W 1981 organizował spotkania Towarzystwa Kursów Naukowych (TKN) i wspierał działalność Niezależnego Związku Studentów (NZS). W czerwcu i lipcu 1981 został delegatem na I Zjazd Regionu Świętokrzyskiego ,,Solidarności”, a we wrześniu i październiku był delegatem tego regionu na I Zjazd Solidarności w Gdańsku. Aktywnie uczestniczył w akcjach protestacyjnych organizowanych przez związek. Został aresztowany w nocy z 13-14 grudnia 1981 i był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Kielcach-Piaskach, z którego został zwolniony 2 VII 1982. W sierpniu 1982 wyjechał wraz z rodziną na emigrację do Kanady. W latach 1977-1982 był rozpracowywany przez SB w Kielcach, w ramach SO kryptonim Bem. W czasach kieleckich był też jednym z założycieli tamtejszego Klubu Inteligencji Katolickiej (KIK).
W Kanadzie, ukończył studia doktoranckie w 1987, w dziedzinie inżynierii mechanicznej (specjalizacja z mechaniki płynów – NFD (Numerical Fluid Dynamics)) na Western University w London, Ontario. Obronił pracę doktorską p.t. Numerical algorithms for analysis of ideal fluid with free/moving boundaries (promotorem był prof. dr Jerzy Maciej Floryan). Podjął pracę w fizyce doświadczalnej onkologii i w dozymetrii od wewnętrznych depozytów elementów radioaktywnych. Pracował przez wiele lat w Nomos Corporation (USA) jako Senior Staff Scientist i również w Canadian Nuclear Safety Commission w Ottawie. Dr Aleksander Kania był autorem i współautorem wielu publikacji naukowych i uczestniczył w konferencjach w swojej dziedzinie.
W czasach ottawskich był też stałym uczestnikiem spotkań Stowarzyszenia Twórców Ottawskich (STO). Polskie środowisko związane z Instytutem Naukowym im. Oskara Haleckiego w Kanadzie straciło w Nim życzliwego współpracownika. Był człowiekiem wielkiego umysłu i otwartym dla wszystkich.
Polonia i Polska straciła wielkiego patriotę oddanego idei dawnej Solidarności.
Żegnamy Ciebie Olku!
Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj Mu świeci na wieki wieków, Amen.
Cześć Jego Pamięci!
Wdowie Pani Jolancie Kani, Synowi Janowi i Córce Annie z Rodziną
oraz Rodzinie w Polsce, składamy wyrazy najgłębszego współczucia i żalu.
Prof. dr inż. Aleksander Maciej Jabłoński
b. Prezes Oddziału Ottawskiego Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie
Prezes i Zarząd Instytutu Naukowego im. Oskara Haleckiego w Kanadzie
Uroczystości pogrzebowe śp. dr Aleksandra Kani odbyły się 6 II 2021 w kościele polskim p.w. św. Jacka Odrowąża w Ottawie.
